Jeszcze kilkana艣cie lat temu producenci samochod贸w autonomicznych zapewniali nas, 偶e w艂a艣nie nadchodzi era, w kt贸rej kierowcy stan膮 si臋 zb臋dni. Samochody b臋d膮 wiedzia艂y, dok膮d chcemy si臋 uda膰 i nast臋pnie same nas tam zawioz膮. Niekt贸rzy twierdzili nawet, 偶e b臋d膮 to wiedzia艂y szybciej od nas samych.
To jednak nie nast膮pi艂o... A przynajmniej nie wsz臋dzie.
Istnieje bowiem miejsce, gdzie samochod贸w autonomicznych jest wi臋cej ni偶 gdziekolwiek indziej. Jest to 鈥濼he Villages". 750 mil dr贸g. 125,000 mieszka艅c贸w. 艢rednia wieku: oko艂o 70. Brzmi jak miasto emeryt贸w? I s艂usznie, bo to w艂a艣nie jest miasto emeryt贸w.
Na powierzchni 32 mil kwadratowych stworzono najwi臋ksze w USA miasto spokojnej staro艣ci. Bez skr臋powania i bez nerw贸w mo偶na ze spokojem nazywa膰 tamtejszych kierowc贸w 鈥瀌ziadkami za k贸艂kiem".
A wiecie kto jeszcze je藕dzi jak 鈥瀌ziadek za k贸艂kiem"? Samochody autonomiczne, na obecnym etapie rozwoju.
W艂a艣nie 鈥濼he Villages" zosta艂o wybrane przez Forda i Chryslera jako poletko do艣wiadczalne do testowania samochod贸w. Spokojna okolica, brak skomplikowanych skrzy偶owa艅, ograniczony ruch, niskie limity pr臋dko艣ci i przewidywalna pogoda.
A tak偶e tysi膮ce mieszka艅c贸w, kt贸rym tak naprawd臋 nigdzie si臋 nie spieszy, za to ch臋tnie skorzystaj膮 z podw贸zki na pole golfowe lub do ko艣cio艂a.
To jest w艂a艣nie sandbox. Wydzielone 艣rodowisko ze 艣ci艣le kontrolowanymi zasadami, na kt贸rym mo偶na bezpiecznie si臋 uczy膰.
W czyim interesie jest ta nauka? Oczywi艣cie Ford i Chrysler chc膮 si臋 dowiedzie膰, jakie niespodzianki mog膮 zaskoczy膰 ich autonomiczne samochody. Ale czy tylko oni?
Miejsca takie jak the Village dostarczaj膮 r贸wnie偶 bezcennej wiedzy ustawodawcom, na kt贸rych pr臋dzej czy p贸藕niej spadnie obowi膮zek sformu艂owania przepis贸w i regulacji, kt贸re pozwol膮 na bezpieczne korzystanie z autonomicznych aut w normalnym 艣wiecie.
Ale co to ma wsp贸lnego z bankowo艣ci膮?
Kluczem jest s艂owo 鈥瀊ezpiecze艅stwo". W przypadku samochod贸w autonomicznych znamienny by艂 rok 2018, w kt贸rym autonomiczny samoch贸d 艣miertelnie potr膮ci艂 na jezdni pieszego. Spowodowa艂o to, 偶e wiele firm testuj膮cych autonomiczne samochody (na czele z Uberem) postanowi艂o zrobi膰 krok w ty艂 i na jaki艣 czas zrezygnowa膰 z test贸w w normalnym ruchu ulicznym.
No dobrze, ale przecie偶 nie mo偶na 艣miertelnie potr膮ci膰 cz艂owieka bankowo艣ci膮.
Troch臋 mo偶na, cho膰 nie bezpo艣rednio. Nie ulega w膮tpliwo艣ci, 偶e bankowo艣膰 i finanse maj膮 olbrzymi wp艂yw na 偶ycie ludzi i dzia艂alno艣膰 firm, a nawet pa艅stw. Bankowo艣膰 jest szczeg贸lnie surowo uregulowanym obszarem biznesu. Dlaczego? Bo bankowo艣膰 musi by膰 po pierwsze stabilna, a po drugie odporna na pr贸by wykorzystania systemu w nieprzewidziany spos贸b (wykorzystuj膮c metody legalne lub nie). Dziurawy system to realne straty prawdziwych pieni臋dzy.
Ale bankowo艣膰 musi by膰 r贸wnie偶 innowacyjna. Innowacje w sektorze finansowym (podobnie jak autonomiczne samochody) przed wprowadzeniem w 偶ycie musz膮 zosta膰 zbadane i oswojone. Wprowadzone musz膮 by膰 艣cis艂e regulacje, kt贸re zabezpiecz膮 nie tylko konsument贸w i udzia艂owc贸w, ale i pozosta艂膮 cz臋艣膰 rynku przed chaosem. Pami臋tacie, co by艂o powodem wielkiego blackoutu w 2003 roku w USA? Ma艂y po偶ar krzak贸w pod lini膮 przesy艂ow膮? Nie. Brak kontroli i nieprecyzyjne regulacje dotycz膮ce tego typu sytuacji awaryjnych.
A zatem priorytetowym celem sandbox贸w jest dostosowanie (align, refine) regulacji prawnych do szybkiego rozwoju (rapid growth) fintech贸w w spos贸b, kt贸ry umo偶liwi im sprawne funkcjonowanie na rynku, ale wy艂膮cznie z zachowaniem odpowiedniego poziomu bezpiecze艅stwa dla klient贸w.
Przy okazji, fintechy te maj膮 okazj臋 zwr贸ci膰 na siebie uwag臋 r贸偶nych podmiot贸w potencjalnie zainteresowanych inwestycj膮 w ich rozw贸j.
W 2015 roku w Wielkiej Brytanii Financial Conduct Authority (FCA) uruchomi艂a pierwszy regulatory sandbox dla fintech贸w, kt贸rego celem by艂o:
- mo偶liwo艣膰 testowania produkt贸w i us艂ug w kontrolowanym 艣rodowisku
- skr贸cenie czasu wprowadzenia na rynek przy potencjalnie ni偶szych kosztach
- wsparcie w okre艣laniu odpowiednich zabezpiecze艅 w zakresie ochrony konsument贸w, kt贸re nale偶y uwzgl臋dni膰 w nowych produktach i us艂ugach
- lepszy dost臋p do finansowania
W Azji prekursorem fintech sandbox by艂 Monetary Authority of Singapore (MAS), a jego zadania zosta艂y okre艣lone nast臋puj膮co:
"Regulatory Sandbox umo偶liwi po艣rednikom finansowym i podmiotom z sektora Fintech eksperymentowanie z innowacyjnymi produktami lub us艂ugami finansowymi w 艣rodowisku produkcyjnym, ale w 艣ci艣le okre艣lonym czasie i na okre艣lonym obszarze. Powinien on r贸wnie偶 obejmowa膰 odpowiednie zabezpieczenia w celu ograniczenia skutk贸w awarii oraz utrzymania og贸lnego bezpiecze艅stwa i stabilno艣ci systemu finansowego".
W Europie prym wiod膮 Holandia, Dania oraz oczywi艣cie wspomniana wcze艣niej Wielka Brytania.
W tym roku r贸wnie偶 w Polsce uruchomiony zosta艂 projekt koordynowany przez Ministerstwo Finans贸w, a wsp贸艂finansowany przez Uni臋 Europejsk膮. Z niecierpliwo艣ci膮 czekamy na uruchomienie regulatory sandbox na polskim rynku.
FAQ
Co to jest regulatory sandbox?
Regulatory sandbox to kontrolowane 艣rodowisko testowe, w kt贸rym mo偶na eksperymentowa膰 z nowymi produktami i us艂ugami w ramach okre艣lonych regulacji. Celem jest testowanie innowacyjnych rozwi膮za艅 w bezpieczny spos贸b, zanim zostan膮 wprowadzone na rynek.
Jaki jest cel tworzenia piaskownicy regulacyjnej?Piaskownica regulacyjna ma na celu dostosowanie regulacji prawnych do szybko rozwijaj膮cych si臋 technologii finansowych (Fintech). Pozwala firmom testowa膰 innowacyjne produkty, jednocze艣nie zapewniaj膮c bezpiecze艅stwo konsument贸w oraz stabilno艣膰 systemu finansowego.
Gdzie po raz pierwszy uruchomiono regulatory sandbox?Pierwszy regulatory sandbox dla Fintech贸w uruchomi艂a w 2015 roku brytyjska instytucja Financial Conduct Authority (FCA). Dzi臋ki temu rozwi膮zaniu fintechy mog艂y testowa膰 swoje produkty w kontrolowanym 艣rodowisku z zachowaniem odpowiednich standard贸w bezpiecze艅stwa.
Jakie s膮 przyk艂ady kraj贸w stosuj膮cych regulatory sandbox?Pionierami w stosowaniu regulatory sandbox s膮 takie kraje jak Wielka Brytania, Singapur, Holandia i Dania. W 2023 roku r贸wnie偶 Polska uruchomi艂a sw贸j pierwszy projekt regulatory sandbox wspierany przez Ministerstwo Finans贸w i Uni臋 Europejsk膮.